ekleme:23 aralık 2007
GEZENDE VE GÖRMELİ KÖPRÜSÜNÜ HİKAYELERİ
Gezende Barajı suları altında kalan Tarihi Gezende Köprüsü
Yakında Görmeli Barajı altında kalacak olan Tarihi Görmeli Köprüsü
GÖRMELİ KÖPRÜSÜNÜ BİR DAHA GÖREMEYECEĞİZ
Barajın temelleri atılıp inşasına başlanan şu günlerde artık Görmeli köprüsü göremeyeceğiz üzülerek belirtelim ki böyle bir eserin o bölgeden silinip sular altında kalması çok kötü bir durum. Köprüyü ancak bu satırlardan gelecek nesiller görmeden görmeli köprüsünü öğrenecekler.
‘’ Kitabesine göre Karman Bey’ i Halil Bey zamanında 1305 yılında yaptırılmıştır. Görmel, köprücülük sanatının en önemli anıtıdır. Kesme taştan at nalı şeklinde biri büyük öbürü küçük olmak üzere iki kemerden meydana getirilmiş olan köprünün 21 m. boyu, 6 m. eni vardır. Su seviyesinden 28 m. kadardır. Köprü ayakları ve benzeri yerler kayalıklara kireç, süt, yumurta akı, kıtık karışımı bir harçla, son derece üstün bir ustalıkla kaynatırcasına oturtulmuştur.( Kayalar kırıldığı halde harç sökülmemektedir.)
Köprünün güney yamacındaki küçük kemeri ile kuzeyde ve esas olan büyük kemeri arasındaki orta ayağının batıya bakan yüzündeki kitâbesinde; ( Sultanı âzam,emniyetle geçilmek üzere bu köprünün yapılmasını emretti. O sultanı âzam ki âlemde Allah’ın gölgesidir. Dünya ve din üzerine feth babasıdır. Bu kimdir derseniz, Karamanoğulları’ndan Mahmut Bey oğlu Halil Bey’dir.
Alemi İslâm’da daim kılınsın. Sene: H.706 M. 1305, mimari Aciz Kul Yusuf oğlu Süleyman ) denmektedir.
Köprünün yaşayan adlarından birisi (Alaköprü) öbürü ( Görmel Köprüsü ) dür. ‘’ Ala ‘’ kelimesinin Arapça ‘’ yüce ‘’ ve ‘’ çok yüksek, büyük ‘’ anlamında ( Âla ) kelimesinden gelmiş olduğunu ileri sürenler vardır. ‘’ ( 66 ) ‘’ Görmel Köprüsü’’ nün üzerine şöyle bir hikaye anlatılmaktadır: ‘’ Öğmeli değil ‘’ Görmel Köprüsü şaheser ! Gezende köprüsünü yapıyorlarmış. Çırak; gündüzleri Gezende köprüsünde, ustanın yanında çalışan, akşam oldu mu, ortadan kaybolurmuş. Bir gün böyle, beş gün böyle, epey bir zaman geçmiş.
‘’ – Sen böyle gündüzleri burada çalışıyorsun; geceleri nereye gidiyorsun, söyle bakalım? ‘’ demiş. O gün de Gezende köprüsü bitmiş. Usta; köprüyü bitirdi ya, sevicinden yerinde duramıyor, elleri ardında ha bire köprünün üstünde geziyor:
‘’ –Öğmeli değil gezmeli! Öğmeli değil gezmeli. ‘’ diyormuş. O zaman çırağı demiş ki : ‘’ – Bu köprüden yukarda bir köprü de ben yaptım; dün bitti. Ama ‘’ Gezmeli değil görmeli ‘’ demiş.
Ustası:
"- Öğleyse bir görelin, bakalım nasılmış yaptığın köprü’’ demiş. Görmel köprüsünün başına gelmişler. Ustası: Köprünün bir o tarafına bakar, bir bu tarafına bakarken; çırağını yanına çağırmış: ‘’ – Bak, şu ortadaki tuğlaları görüyorsun ya, soldaki biraz dışarı çıkmış. Ona iki çekiç at demiş.
Çırağı; belinden urganla bağlamışlar, ustanın gösterdiği çıkık tuğlanın olduğu yere çekiç elinde sarkıtmışlar. Çırak, çekiçle ‘’ vurdum, vuracaktım ‘’ derken usta yukarıdan ipi bırakıvermiş.Bırakıverince, çırak ‘’ cum ‘’ diye Göksu’ya karışmış gitmiş.
Usta, oradan Hocantı değirmenine varmış. Birde bakmış; orada oturanlar arasında suya attığı çırak da var... Ustanın eli ayağı dolaşmış, ne yapacağını şaşırmış. O zaman çırağının ayağına kapanmış, af dilemiş. İkisi de haklarını helalleşmişler. Durup dururken, çırak ortadan kayboluvermiş. O zaman anlamışlar: ‘’ Çırak ‘’ diye Gezende köprüsünde yıllarca çalışan adam, insan değilmiş, hızırmış! ‘’
Görmel Köprüsü; Göksu üzerinde, Karamanoğulları döneminde yapılmış bir güzellik âbidesidir.
‘’ Beylikler dönemi köprü mimarlığının örnekleri de çoğunlukla Karamanlı bölgesinde bulunmaktadır. ( Göksu üzerindeki Görmel ve Bıçakçı köprüleri ) Bunlar tek merkezli yuvarlak kemerleriyle, sivri kemerli Selçuklu köprülerinden ayrılırlar. Ayrıca daire biçimi boşaltma gözleri de Karamanlı köprülerinin ortak özelliğidir.”
Şimdiden anlatalım ki unutulmasın.
Yukarıdaki bilgiler
http://kazancikasabasi.sitemynet.com/gormelikoprusu.htm
sitesinden alınmışıtr.
|
|